امروزه هر فردی برای موفقیت در روابط اجتماعی و حتی کسبوکار خود، باید فن بیان قوی داشته باشد. همین امر موجب شده که دورههای تقویت فن بیان با استقبال فراوانی روبرو شود. همچنین از حدود 100 سال قبل با ورود رادیو به ایران، حرفه و هنری به نام گویندگی علاقهمندان زیادی را بهسوی خود جذب کرده است. آنچه در گویندگی از اهمیت زیادی برخوردار است، همین فن بیان قوی است و حتی در مواردی میتواند از استعداد ذاتی فرد در گویندگی مؤثرتر ظاهر شود.
می چند در این مقاله هنر گویندگی را به شما معرفی میکند. برای شروع گویندگی باید بدانید که چگونه این مهارت را در خود تقویت کنید. در این مقاله رازهایی را ارائه کردهایم که با کمک آن میتوانید در گویندگی موفقتر ظاهر شوید. در ادامه نکات تکمیلی را برای جلوگیری از هرگونه اشتباه در اجرای گویندگی به شما میگوییم.
سرفصلهای محتوا
معرفی هنر گویندگی
گویندگی را میتوان یک تکنیک، مهارت یا هنری دانست که فرد میتواند با بهرهگیری از آن به زیبایی صحبت کرده و معانی موردنظر خود را به بهترین شکل ممکن انتقال دهد. البته باید به این نکته هم توجه کرد که مانند هر هنر و مهارت دیگری، کسب هنر و مهارت گویندگی نیز نیاز به تمرین و تکرار دارد و نمیتوان یکشبه ره صدساله را پیمود!
رادیو در ایران نزدیک به صدسال قدمت دارد و میتوان گفت که بستر اولیه برای هنر گویندگی توسط همین رادیو ایجاد شده است. اغلب گویندگی در رادیو، از صداهای خاص استفاده میکند که هرکدام رنگ و حالت منحصربهفردی دارند. در کنار این رنگ صدا، فن بیان بسیار حائز اهمیت است. درباره اهمیت فن بیان همینقدر بدانید که یک فرد با صدای معمولی اگر فن بیان خوبی داشته باشد، میتواند از فردی که از صدا با رنگ و حالت خاصی بهرهمند است، در جذب مخاطب و جذابیت سخنرانی موفقتر عمل کرده و جلو بزند!
امروزه بهرهمندی از تسلط کافی بر مهارت فن و بیان برای حضور موفق در جامعه امری واجب و ضروری است؛ مثلاً شما تصمیم دارید یک داستانی را برای دوست خود تعریف کنید یا در یک همایش مهمی سخنرانی کنید. چگونه میتوانید محتوای موردنظر خود را به شکل جذاب و جلبتوجه کنندهای به مخاطب خود انتقال دهید؟ بله درست حدس زدید، با تقویت مهارت فن بیان و تسلط بر آن.
حرفه گویندگی دارای شاخههای مختلفی به شرح زیر است:
- گوینده اخبار
- گوینده کتاب صوتی
- گوینده تیزر تبلیغاتی
- گوینده پادکست
فردی که به گویندگی علاقهمند است لزوماً استعداد لازم را ندارد. گاهی هم پیش میآید که فرد علاقهمند استعداد لازم را داشته و باید زمانی را برای آموزش و کسب تجربه اختصاص دهد؛ اما درهرصورت باید بدانید که صدا و اعتمادبهنفس تأثیر قابلتوجهی در موفقیت در این حرفه هنری دارد. می چند در ادامه مقاله، رازهایی را برای تقویت مهارت گویندگی برملا خواهد کرد.
چگونه مهارت گویندگی را در خود تقویت کنیم؟
در بالا هنر گویندگی را معرفی کردیم و گفتیم که برای موفقیت در این حرفه باید آموزشهای لازم را دنبال کرد و مهارت مهمی به نام فن بیان را معرفی کردیم. چهبسا افرادی هستند که صدای آنها بهصورت مادرزادی خوب است اما چون فن بیان را بهخوبی نیاموختهاند نتوانستند به هدف خود در هنر گویندگی برسند. اگر به گویندگی علاقه دارید، در ادامه به شما میگوییم که چگونه مهارت گویندگی را در خودتان تقویت کنید.
- سعی کنید تکنیک روخوانی متن و توجه به مخاطب بهصورت همزمان را بیاموزید و به آن عادت کنید.
برای مثال قرار است شما شعر یا داستانی را از رو بخوانید و به مخاطب خود ارائه دهید. از روی نوشته چندبار بخوانید تا با آرایش جملات و عبارات آشنا شوید. ضمناً جملات پیچیده را چندین بار بخوانید. درنتیجه در هنگام اجرا قادر خواهید بود ضمن خواندن متن به مخاطب خود نیز توجه داشته باشید و با او ارتباط چشمی برقرار کرده و اصطلاحاً تپق نزنید.
- صدای خود را از جنبه آهنگ، لحن و بلندی بررسی کرده و اشکالات موجود را برطرف کنید.
با کنترل آهنگ، لحن و بلندی صدای خود قادر خواهید بود بهخوبی مهارت فن بیان را در سخنرانی خود به کار بگیرید. حواستان باشد که با لحن یکنواخت صحبت نکنید. هرچقدر که محتوای سخن شما جذاب و هیجانانگیز باشد، اگر لحن مناسبی را به کار نگیرید مخاطب را خسته کرده و از خود دور میکنید. پس متناسب با محتوای متن خود لحن مناسب را هوشمندانه انتخاب کنید. سریع صحبت نکنید. شمرده شمرده کلمات را ادا کنید تا مخاطب فرصت درک کلام شما را داشته باشد. با صدایی واضح و رسا صحبت کنید، فریاد نزنید. یک نفس عمیق کشیده و با حالت آرامش از دیافراگم صحبت کنید.
- در هنگام سخنرانی واضح و شفاف حرف بزنید.
در هنگام سخنرانی، زیر لب سخن نگویید یا متن را بهصورت مبهم روخوانی نکنید. اطمینان حاصل کنید که مخاطب صدای شما را بهخوبی دریافت میکند و صحبتهای شما را درک میکند. واژههای متن خود را واضح بیان کنید و از واژهها سرسری نگذرید.
برای تبحر در این کار، تلفظ صحیح واژگان متن را پیش از شروع سخنرانی بیابید. این تلفظ صحیح را به ذهن سپرده یا اگر یادتان میرود یادداشت کنید.
نکته دیگر، عدم توقفهای پیدرپی در حین صحبت کردن است. این توقفها میتواند نشانهی عدم تسلط شما باشد و از طرفی دیگر موجب حواسپرتی مخاطب شما شود.
- بخشهایی از متن که نیاز به تأکید بیشتری دارند را به حافظه بسپارید.
احتمالاً برای شما مهم است که مخاطبتان بخشهای مهم سخنرانی را درک کند. پس از تُن صدای خود برای تأکید بر قسمتهای مهم متن استفاده کنید. برای تأکید بر قسمتهای مهم اول کمی صدای خود را پایین بیاورید و سپس بالا ببرید تا مخاطب را تحریک کنید. با دقت و آهسته صحبت کنید اما کلامتان یکدست باشد. البته برای هر نوع محتوا سبک ویژهای برای تأکید وجود دارد. مثلاً در مورد شعر، باید ساختار شعر را بشناسید تا بتوانید از لحن و آهنگ مناسب برای تأکید بر مطالب مهم استفاده کنید.
- هر از چند گاهی بین سخنرانی سکوت کنید تا واکنش مخاطب را برانگیزید.
اگر میخواهید فن بیان را در گویندگی خود بهخوبی به کار بگیرید، با سرعت زیاد صحبت نکنید زیرا توجه مخاطب را از دست میدهید. مثلاً اگر یک بخش صحبت شما خندهدار است، سکوت کنید تا مخاطب احساس خود را ابراز کند. از طرفی اگر در متن شما، علائم نوشتاری بهخوبی به کار برده شوند، در گویندگی میتوانید آن متن را بهتر روایت کنید؛ زیرا علائم نوشتاری درواقع علائمی برای ایجاد توقفهای بهموقع در هنگام سخنرانی هستند. این توقفهای بهجا، به مخاطب فرصت ابراز احساس میدهد ضمن آنکه او را برای پیگیری نقطه حساس روایت مشتاقتر میکند.
البته امروزه، کلاسها و دورههایی برای تقویت فن بیان و مهارت گویندگی به دو صورت حضوری و غیرحضوری برگزار میشود که علاقهمندان میتوانند با شرکت در این دورهها به تقویت استعدادهای خود بپردازند.
نکاتی برای گویندگی بدون اشتباه
حال که با تکنیکهای تقویت مهارت گویندگی و فن بیان آشنا شدید، بد نیست به نکاتی که در ادامه آوردهایم هم نگاهی بیندازید تا بتوانید یک گویندگی بدون نقصی را به مخاطب خود ارائه داده و توجه و هیجان او را برانگیزید:
- حاشیه پردازی نکنید: بد نیست که در بین سخنان خود مباحث علمی یا خندهدار را عنوان کنید، اما اگر بیشازحد به دنبال حاشیه بروید، مخاطب خود را خسته و کلافه میکنید. در شروع سخنرانی خود پس از یک مقدمه کوتاه بدون آنکه از ساختار اصلی داستان دور شوید، روایت خود را بیان کنید و در اواسط سخنرانی زیاد به دنبال بیان مطالب حاشیهای نروید و هر چه سریعتر اساس و استخوانبندی متن را بیان کنید.
- زود قضاوت نکنید: داستانی که روایت میکنید چه درباره خودتان باشد چه درباره شخصی دیگر، لزومی ندارد که نتیجهگیری و تفسیر شخصی خود را از آن داستان مرتباً بیان کنید، زیرا باعث لوس شدن آن داستان میشود. در دورهای هستیم که حتی کودکان نیز از شنیدن داستانهایی که نتیجه اخلاقی آن مستقیم بیان شود، خودداری میکنند.
- هرگز بدون تمرین و مطالعه روخوانی نکنید: درباره هر موضوعی که صحبت میکنید یا از هر قالب متنی که در سخنرانی خود استفاده میکنید، قبل از اجرای گویندگی حتماً تمرین و تکرار داشته باشید.
- تند تند حرف نزنید: متأسفانه یکی از اشتباهات رایج در فن بیان و گویندگی همین مورد است. وقتیکه تند تند حرف میزنید، نمیتوانید لحن خود را تغییر دهید یا تلفظها را صحیح بیان کنید. درنتیجه توجه و همراهی مخاطب را از دست خواهید داد.
- دایره لغات خود را افزایش دهید: شما بهعنوان گوینده با کلمات و لغات بسیاری سروکار دارید، پس باید برای اینکه اگر کلمهای را در حین اجرا فراموش کردید تپق نزنید، جایگزین آن کلمه را بدانید. از مزایای دیگر این کار حاضرجوابی در مقابل پرسش مخاطب است. از این مهم غافل نشوید.
- اعتمادبهنفس داشته باشید: احتمالاً افراد زیادی شما را مسخره خواهند کرد یا سعی میکنند شما را منصرف کنند. شما با اعتمادبهنفس بالای خود به آنها توجهی نداشته باشید و به صدای درون خود توجه کرده و بهترین خود را در گویندگی ارائه دهید.
- ساختار مناسبی را برای داستان خود طراحی کنید: روابط علت و معلولی را در داستان خود رعایت کنید. به نقاط تضاد و تعارض در داستان توجه کرده و بدون هیچگونه حاشیهای آن را به مخاطب معرفی کنید. با انتخاب یک ساختار مناسب برای داستان، میتوانید مخاطب را با خود همراه کنید.
- در پایان؛ از افراد حرفهای در گویندگی الگوبرداری کنید: به زبان بدن و حالات مختلف حرفهایهای این هنر توجه کنید. تغییر صدای آنها را در حین روایت داستان دنبال کنید. بدین ترتیب میتوانید یک الگوبرداری مثبتی داشته و از تجربه آنها برای جذب مخاطب بهصورت مؤثر بهره بگیرید.
جمعبندی
آنچه در هنر گویندگی اهمیت دارد، رعایت اصول گویندگی و فن بیان است. اصلاً مهم نیست برای یک جمع بزرگ سخنرانی میکنید یا در جمع دوستان خود داستانی را تعریف میکنید، با رعایت این اصول میتوانید در مخاطب خود تأثیر گذاشته و توجه او را به خود جلب کنید.
اگر متن سخنرانی خود را از پیش روخوانی کرده و تمرین کنید، میتوانید با تلفظ درست واژهها و توقفهای بجا در حین اجرای گویندگی آشنا شده و به ذهن بسپارید. همچنین با تمرین و تکرار میتوانید لحن و آهنگ مناسبی را در حین اجرا بهکارگیرید تا اثرگذاری چند برابری بر مخاطب خود داشته باشید.
امیدواریم که این مقاله براتون مفید بوده باشه، در صورتی که میخواهید این حرفه را به صورت حرفهای ادامه دهید، پیشنهاد میکنیم از ابزارهای دوبله و ابزارهای پادکست مناسب استفاده کنید تا کیفیت کار خود را بهبود ببخشید.
همچنین میتوانید، در بخش موقعیت های شغلی می چند درخواست همکاری با می چند را ارسال کنید و در صورت علاقه به تیم ما بپیوندید.
دیدگاهتان را بنویسید